Isı eşanjörü, iki farklı akışkan arasında ısı transferi sağlayan bir cihazdır. Isı eşanjörü kullanım alanları , enerji tasarrufu, verimlilik artışı ve çevre koruması gibi amaçlarla birçok sektörde kullanılmaktadır.
İçindekiler
Isı eşanjörleri, plakalı ve borulu olmak üzere iki ana tiptir. Plakalı ısı eşanjörleri, ince metal plakaların arasından akışkanların geçtiği ve ısı değişiminin gerçekleştiği kompakt ve esnek sistemlerdir.
Borulu ısı eşanjörleri ise, boruların içinden ve dışından akışkanların geçtiği ve ısı değişiminin sağlandığı daha geleneksel ve sağlam sistemlerdir.
Isı Eşanjörü Kullanım Alanları
Oldukça geniş ve çeşitlidir. Bazı örnekler şunlardır:
- Doğalgaz kombileri: Isı eşanjörleri, doğalgazın yandığı bölmeden gelen sıcak gaz ile suyun ısıtılması arasında ısı transferi sağlar. Böylece evlerde sıcak su ve ısıtma ihtiyacı karşılanır.
- Klimalar: Isı eşanjörleri, klimalarda hem soğutma hem de ısıtma işlemlerinde rol oynar. Soğutma işleminde, iç ünitedeki ısı eşanjörü, ortam havasını soğutarak içeri üflerken, dış ünitedeki ısı eşanjörü, soğutucu akışkandan aldığı ısıyı dışarı atar. Isıtma işleminde ise, bu işlem tersine döner ve iç ünitedeki ısı eşanjörü ortam havasını ısıtırken, dış ünitedeki ısı eşanjörü dışarıdan aldığı ısıyı soğutucu akışkana verir.
- Buzdolapları: Isı eşanjörleri, buzdolaplarında da soğutma işlemini gerçekleştirir. Buzdolabının içindeki buharlaştırıcı adı verilen ısı eşanjörü, soğutucu akışkandan aldığı ısıyı buzdolabının içine vererek onu soğutur. Buzdolabının arkasındaki yoğuşturucu adı verilen ısı eşanjörü ise, soğutucu akışkana verdiği ısıyı ortama atar.
- Otomobil radyatörleri: Isı eşanjörleri, otomobillerde motorun soğutulması için kullanılır. Motor çalışırken çok yüksek sıcaklıklara ulaşır ve bu da motorun zarar görmesine neden olabilir. Bu nedenle motorun etrafında su dolaştırılır ve bu su bir ısı eşanjörüne gönderilir. Isı eşanjöründe su ile hava arasında ısı transferi olur ve su soğur. Soğuyan su tekrar motora döner ve bu döngü devam eder.
- Hava perdeleri / ekonomizer: Isı eşanjörü kullanım alanları, hava perdeleri veya ekonomizer olarak adlandırılan sistemlerde de kullanılır. Bu sistemler, binaların giriş kapılarında veya pencere kenarlarında bulunur ve içerideki havanın sıcaklığını korumak için çalışır. Isı eşanjörleri, içeriden gelen havayla dışarıdan gelen havayı karıştırarak istenilen sıcaklıkta hava üretir ve bunu kapı veya pencere önüne üfler. Böylece içerideki havanın kaçması engellenir ve enerji tasarrufu sağlanır.
- Termal enerji santralleri: Isı eşanjörü kullanım alanları termal enerji santrallerinde de elektrik üretimi için kullanılır. Termal enerji santralleri, kömür, doğalgaz, petrol gibi yakıtları yakarak suyu buharlaştırır ve bu buharı bir türbine gönderir. Türbin dönerken bir jeneratörü çalıştırır ve elektrik üretilir. Buhar türbinden çıktıktan sonra bir ısı eşanjörüne gönderilir ve burada soğutularak tekrar suya dönüştürülür. Soğuyan su tekrar kazana döner ve bu döngü devam eder.
- Gaz türbinlerinde rejeneratör: Isı eşanjörleri, gaz türbinlerinde de verimliliği artırmak için kullanılır. Gaz türbinleri, hava ile yakıtın karıştırılıp yakılmasıyla oluşan sıcak gazı bir türbine göndererek elektrik üretir. Sıcak gaz türbinden çıktıktan sonra bir ısı eşanjörüne gönderilir ve burada giren havayı ısıtarak onun sıcaklığını ve basıncını artırır. Böylece daha az yakıt kullanarak daha fazla güç elde edilir.
- Petro-kimya sanayi / rafinerilerde: Isı eşanjörü kullanım alanları petro-kimya sanayi veya rafinerilerde de çeşitli işlemler için kullanılır. Örneğin, ham petrolün damıtılması işleminde, ham petrol bir ısı eşanjöründe ısıtılır ve daha sonra bir damıtma kolonuna gönderilir. Damıtma kolonunda ham petrolün farklı bileşenleri farklı sıcaklıklarda kaynar ve ayrılır. Bu bileşenlerden bazıları tekrar bir ısı eşanjörüne gönderilir ve burada soğutularak sıvılaştırılır.
- Bira ve şarap yapımında: Isı eşanjörü kullanım alanları bira ve şarap yapımında da fermantasyon ve pastörizasyon gibi işlemler için kullanılır. Fermantasyon işleminde, maya ile şekerin karıştırılmasıyla alkollü içecek elde edilir. Bu işlem sıcaklık kontrolü gerektirir ve bu nedenle ısı eşanjörleri kullanılır. Pastörizasyon işleminde ise, içeceğin mikroplardan arındırılması için ısıtılıp soğutulması gerekir. Bu işlem de ısı eşanjörleri ile yapılır.
Isı eşanjörleri, yukarıda saydığımız alanların yanı sıra daha birçok sektörde kullanılmaktadır. Isı eşanjörleri, enerji verimliliği, maliyet azaltma, ürün kalitesi, çevre dostu olma gibi avantajlar sağlar.
Isı eşanjörlerinin seçimi, kullanım alanına, akışkanların özelliklerine, istenen ısı transferine, mevcut alan ve bütçeye göre yapılmalıdır. Isı eşanjörü fiyatları için tıklayınız. Hırdavat tesisat detay bilgi için tıklayınız.
